De laatste jaren wordt veel geschreven over en geïnvesteerd in de uitwerking van BIM-toepassingen. BIM staat voor Building Information Modeling en gaat uit van een door alle partijen geaccepteerd, vaak driedimensionaal weergegeven ontwerpmodel. Daarbij werken in een bouwproject alle deelnemende partijen samen ter bestrijding van de hoge faalkosten: acht tot tien procent is geen uitzondering in de bouw. Het geïntegreerd werken van de deelnemende partijen geeft een grotere mate van zekerheid en maakt een betere beheersing van de risico’s mogelijk. De opzet van BIM is prachtig, maar de praktijk weerbarstig.
Wederzijds respect cruciaal
De grote toegevoegde waarde van werken volgens het BIM-concept is het werken in één database, waarin de gegevens van alle partijen (architect, aannemer, toeleverancier, subcontractor, installateur, et cetera) zijn samengebracht op eenduidige en voor alle deelnemers toegankelijke wijze. Cruciaal is de voorbereiding met open begrotingen en calculaties, maar ook met respect voor elkaars noodzakelijke marges en logistieke eisen. De winsten bij een geslaagde toepassing van een BIM-concept liggen in de duidelijkheid van elk detail, de optimalisering van voorraden door een goede logistiek en het minimaliseren van fouten tijdens het bouwproces.
Wantrouwen belemmert samenspel
Openheid is gewenst, maar soms lastig. De bouwwereld werkt met relatief lage marges en haalt veel extra marge weg bij leveranciers en subcontractors. Dat denken en handelen past niet binnen een integrale samenwerking op basis van respect en vertrouwen. Het wantrouwen is soms nog sterk aanwezig en belemmert het samenspel.
Leven en laten leven
Mijn praktijkervaring in de rol van (interim-) directeur is dat die samenwerking goed mogelijk is bij middelgrote (familie-)bouwbedrijven. Daar is de relatie met toeleveranciers en subcontractors vaak hecht en niet gebaseerd op eenmalig inkoopvoordeel. Leven en laten leven is de basis van succes binnen BIM. Als dat niet het uitgangspunt is, zullen de vele hobbels op het verdere traject ook niet genomen kunnen worden.
Eén leading partner
Om te beginnen zal duidelijk moeten zijn dat één partij de lead heeft in de samenwerkingsstructuur. Het meest efficiënt is dat die rol terechtkomt bij de aannemer en niet bij de architect. Bij een familiebouwbedrijf waar ik enige jaren geleden als interim-directeur werkzaam was, was de ontwikkeling van dit concept al vergevorderd en werden daarmee goede resultaten geboekt. Bijkomend groot voordeel voor de opdrachtgever is dat hij één rechte lijn heeft naar de belangrijkste uitvoerder(s) van zijn project.
Succesvolle aanpak: gezamenlijk opstellen projectdocument
Het bedrijf waarbij ik betrokken was, pakte succesvol een bouwproject aan, met vaste partijen. De aftrap lag bij de werkvoorbereiders van alle deelnemende partijen die in de ‘dealingroom’ van de aannemer achter een laptop en binnen dezelfde systematiek het project tot in detail vormgeven. Tot en met het laatste stopcontact en met een exacte logistieke planning werd het project optimaal opgebouwd. Afsluitend tekenden de directies van de bedrijven het ‘harde’ projectdocument en kon de uitvoering van start.
Struikelblok: koppeling ICT-systemen
De grootste uitdaging en tot op de dag van vandaag nog het grootste struikelblok: de verschillende bedrijven die de verschillende disciplines van het project invullen werken elk met hun eigen ICT-structuur. De koppeling van alle benodigde informatie vanuit de projectbasis naar de deelnemende bedrijven verloopt daardoor uiterst moeizaam en is de achilleshiel voor het slagen van de beoogde optimalisering. Er zijn inmiddels wel goede koppelingssystemen op de markt, maar suboptimalisatie en communicatiefouten liggen op de loer.
Een oplossing: gezamenlijke investering in uniforme ICT-projectstructuur
Bij middelgrote bouwbedrijven - en vaak zijn dat familiebedrijven – wordt vaak met dezelfde partijen samengewerkt binnen een bouwproject. Een gezamenlijke investering in een uniforme ICT- projectstructuur zou veel oplossen en de investering in korte tijd rendabel maken. Bovendien is zo’n integrale combinatie voor opdrachtgevers zeer aantrekkelijk.