Met de komst van de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) in de wetspraktijk krijgt Nederland er een mooi instrument bij om bedrijven levensvatbaar te houden die anders mogelijk in een faillissement terecht zouden zijn gekomen. De nieuwe wet maakt het mogelijk om een (dwang)akkoord te sluiten met schuldeisers en aandeelhouders bij ondernemingen in problemen. Praktijkervaring uit het buitenland laat zien hoe de toepassing van de WHOA in een Nederlandse setting effectief zou kunnen zijn.
We illustreren dat aan de hand van een casus uit Duitsland. Een bedrijf ziet de omzet teruglopen doordat consumenten tijdens de crisis minder besteden en meer sparen. Het product blijft relevant, maar door de crisis daalt de omzet naar een stabiel lager niveau. Daardoor wordt de winstgevendheid structureel lager dan bij het aangaan van de financiering. Bovendien is een herstructurering van een divisie nodig. Dat was al bekend, maar de herstructureringskosten zouden worden betaald uit de cashflow van het andere bedrijfsonderdeel. Dat lukt in de huidige omstandigheden niet meer.
Onenigheid tussen stakeholders zet onderneming klem
Het is wenselijk dat de onderneming nieuw kapitaal krijgt van de banken, of dat de aandeelhouder nieuw geld injecteert om de benodigde herstructurering te kunnen doorvoeren. Met de herstructurering zal de onderneming weer levensvatbaar zijn. De aandeelhouder is bereid om extra kapitaal in te brengen, maar er is onenigheid met de externe financiers over de waardering en de voorwaarden.
Liquiditeit steeds krapper
De financiers willen niet afschrijven op de bestaande schuld van de onderneming, omdat ze de omzetdaling zien als een tijdelijk probleem. Ze willen op zich de benodigde herstructurering ‘super senior’ bijfinancieren (dat wil zeggen: met extra zekerheden en/of het verkrijgen van voorrang in het uitbetaald krijgen van schulden bij uitwinning). In ruil daarvoor verlangen de financiers een optie op een deel van de aandelen (warrants). Op die manier komt een eventuele waardestijging ook hun ten goede. In de tussentijd zit de onderneming klem en wordt de liquiditeit steeds krapper. De waarde van de op de kapitaalmarkt verhandelde schuld zakt in, richting de helft van de nominale waarde.
Na instappen hedgefonds dreigt faillissement
Als de externe financiers er op hoofdlijnen bijna uit zijn, koopt een hedgefonds zich op de kapitaalmarkt in op een deel van de schuld. Het hedgefonds verzet zich tegen alle wijzigingen in de financieringsdocumentatie. Die wijzigingen vereisen goedkeuring van 100 procent van de financiers. Het hedgefonds wil het bedrijf failliet laten gaan, om het vervolgens op te kopen uit faillissement. De hedgefondsmanagers verwachten met nieuwe plannen meer waarde voor zichzelf te genereren. Met een kleine aandelenpositie blokkeren ze de belangen van de rest van de stakeholders: een dead-lock positie. Zo raakt de onderneming van de regen in de drup.
Akkoord over herstructurering voorleggen aan rechter
De financieringsdocumentatie is naar Engels recht opgesteld. Daardoor is er een mogelijkheid om een akkoord van schuldeisers voor te leggen aan de Engelse rechter, onder de UK Scheme of Arrangement, vergelijkbaar met de WHOA. Onder Engels recht hoeven ‘maar 75 procent’ van de financiers het met de veranderingen eens te zijn. De rest van de financiers wordt aan de afspraken gebonden, ook al staat in de oorspronkelijke financieringsdocumentatie een hoger percentage genoemd voor het verkrijgen van een onderling akkoord. Meer dan 75% van de financiers is akkoord met de voorgestelde wijzigingen. Uiteindelijk geeft de Engelse rechtbank akkoord op het herziene financieringsvoorstel. De dead-lock is verbroken.
Winstgevend verder na reorganisatie
De uitkomst is dat het hedgefonds de schuldpositie met winst op de beurs verkoopt en dat de financiers met een langetermijnvisie kunnen verdergaan met de onderneming. Zij krijgen warrants met zicht op bijna de helft van het aandelenbelang en financieren super senior bij. Zo heeft de onderneming de middelen om de herstructurering door te voeren. De reorganisatie gaat met banenverlies gepaard. Wel is er een nette vertrekregeling voor boventallige medewerkers. De onderneming kan winstgevend verder en voldoen aan haar verplichtingen aan leveranciers en financiers.
Ook WHOA kan dead-locks doorbreken
In de Nederlandse situatie komen bedrijven soms eveneens klem te zitten tussen aandeelhouders en (junior) financiers (en soms ook de leveranciers en/of de kredietverzekeraars). Dit is het geval als deze partijen het niet eens kunnen worden over veranderingen in de leningsvoorwaarden, eventuele afschrijvingen, bijfinancieren en bijvoorbeeld het verwateren van het aandeelhoudersbelang (schuld naar aandelen of uitgeven van warrants). Verder is er soms sprake van conflicterende belangen van eigenaar en bestuur, als de waarde van de onderneming gedaald is onder het schuldniveau. De WHOA geeft dan mogelijkheden om met een gekwalificeerde meerderheid van twee derde ‘toch’ veranderingen door te voeren en dead-locks te doorbreken. Dat is goed nieuws voor de bv Nederland.
Ervaren interim directeur als herstructureringsdeskundige
Zulke herfinancieringstrajecten blijven desalniettemin uitermate complex. Daarom is het goed dat de WHOA voorziet in de rol van een herstructureringsdeskundige. Deze herstructureringsdeskundige zit als een spin in het web en kan de benodigde zaken regelen (zoals een waarderingsrapport van de reorganisatiewaarde) en de belangen van de diverse stakeholders wegen. Zicht op alle belangen en communicatie tussen stakeholders is cruciaal om binnen afzienbare tijd een akkoord te bereiken. Het inzetten van herstructureringservaring kan ervoor zorgen dat de kosten niet uit de hand lopen en er een voorstel aan de rechtbank wordt voorgelegd waarmee een meerderheid zich akkoord heeft verklaard.
Ondersteuning bieden bij reorganisatie
De rol van herstructureringsdeskundige kan het best worden uitbesteed aan een ervaren interim directeur. Hij of zij handelt in het belang van de onderneming, terwijl het zittende bestuur zich geheel kan wijden aan de operationele gang van zaken. Er is in een onderneming tijdens een crisis immers vaak al genoeg aan de hand waarvoor focus vereist is. Een interim directeur in de rol van herstructureringsdeskundige kan ook een bijdrage leveren aan de uitvoering van het herstructureringsproces. Hij of zij is immers in alle deelaspecten daarvan betrokken, ook in het stakeholdermanagement. De interim directeur moet dan ook kunnen geloven in het plan dat ter stemming en homologatie aan de rechter wordt voorgelegd. Ook al is de interim directeur in deze rol geen bestuurder met beslissingsbevoegdheid, hij of zij kan bijdragen aan adequaat crisismanagement of ondersteuning bieden bij de vaak onvermijdelijke reorganisatie.
Hebt u nog vragen naar aanleiding van dit artikel, bel of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. dan gerust.