Af en toe krijg je nieuwe inzichten in een terrein, waarvan je dacht dat je alles al had gezien. Zo speel ik vrijwel mijn hele leven al klassiek gitaar en was ik uitgekeken op het repertoire dat ik al zolang ten gehore bracht. De gitaarleraar (even wennen, want je bent opeens weer leerling) bracht me echter toch tot een nieuw inzicht: in sommige stukken gaat het niet om de noten, maar om het herkennen van de melodielijn. Dat bleek moeilijker dan verwacht, maar was uiteindelijk zeer bevredigend.
Met IT-systemen een heuse compositie maken, is ook een uitdaging. Veel bedrijven beschikken al over losse elementen op het gebied van informatietechnologie en datamanagement, maar het ontbreekt vaak nog aan orde en harmonie. Het is meestal ook de vraag of het doel van de bestaande automatisering al goed gedefinieerd is.
De potentie van Industrie 4.0
Industrie 4.0 – het inzetten van automatisering en gegevensuitwisseling bij industriële fabricagetechnieken – heeft enorme potentie. Het is een begrip waar je veel toepassingen onder kunt scharen. Adviesorganisatie Berenschot heeft daarvan een mooi overzicht[1] gemaakt. Vaak worden al die verschillende toepassingen bij besprekingen van Industrie 4.0 echter gepresenteerd zonder de onderlinge verbanden te schetsen. Ook bevinden veel usecases zich uitsluitend in het virtuele domein: digital twins, PLM, CPQ, AI (artificial intelligence), et cetera. (Deze terminologie en afkortingen zouden eigenlijk bij iedere manager bekend moeten zijn. Is dat (nog) niet het geval? Check dan de begrippenlijst onderaan dit artikel.)
[1] https://www.berenschot.nl/media/d3amrfpp/strategy_trends_2019.pdf, p. 16 en 17.
Slim combineren
De uitdaging zit echter niet in het toepassen van die individuele applicaties, maar in de combinatie van intelligent design met de vele mogelijkheden van afzonderlijke IT-systemen. In de echte wereld van engineering, productie, installatie en aftersales kan die slimme combinatie tot merkbare verbeteringen in productiviteit en foutreductie leiden. Om mijn gitaar er weer even bij te pakken: het gaat niet altijd om de noten, maar om de melodielijn. Oftewel: om het uiteindelijke doel van alle inspanningen.
We gaan het in Nederland niet redden met nog harder werken. We moeten intelligenter werken en zorgen dat we weer de baas worden over de complexiteit die we de afgelopen jaren met elkaar hebben gecreëerd. Dat kunnen we naar mijn stellige overtuiging beter dan veel andere economieën. Wel hebben we daar een visie en een concept voor nodig.
Systeemontwerp afstemmen op hele procesketen
Een voorbeeld van dat intelligente werken waarvan ik enthousiast word, is de herinrichting van de primaire procesketen bij een hightech systems manufacturer, waaraan ik leiding mocht geven. Het efficiënt produceren en installeren van deze systemen blijkt afhankelijk van een op de procesketen ingericht ontwerp. Dit gaat veel verder dan het klassieke design for manufacturing. In het ontwerp moeten uiteraard allerlei eisen worden geïntegreerd: functionele eisen, CE (om aan te geven dat is voldaan aan de Europese richtlijnen op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieu) bedieningsconcepten, kostprijs, et cetera. De grootste uitdaging is echter om systemen zo te ontwerpen dat er tussen sales en uitvoering geen aanvullende engineeringwerkzaamheden meer nodig zijn en de verkochte systemen zonder handwerk foutloos in productieorders en opdrachtspecificaties voor geautomatiseerde productiesystemen kunnen worden omgezet. Dat vereist een ontwerp dat is afgestemd op de gehele procesketen, inclusief de wijze waarop wordt gecalculeerd, verkocht, geproduceerd, geïnstalleerd en gepland. Onmogelijk? Nee, het is veel werk, het vereist uithoudingsvermogen en afstemming tussen verschillende disciplines en er moeten onderweg enkele harde noten worden gekraakt, maar het is te doen.
Enkelstuksproductie mogelijk maken
In een ideale omgeving kom je dan tot een architectuur waar klanten of agenten hun specificaties online in een CPQ-omgeving ingeven. Het systeem bepaalt daarmee een configuratie en een kostprijs en genereert een verkoopprijs. Deze configuratie wordt gekoppeld aan een ontwerpspecificatie met een artikelstructuur. Hiermee kunnen 3D-modellen van de installatie, inclusief elektroschema’s en handleidingen (specifiek voor de gekozen configuratie) worden gegenereerd. Ook het automatisch configureren van software is denkbaar in dit proces. Het systeem kan eventueel nog door een order-engineer worden aangepast, waarna de informatie automatisch van een engineeringstructuur wordt omgezet naar een productieorderstructuur, mét bijbehorende routing. Zelfs de productiemachines kunnen, zonder handmatige tussenkomst of converteren van tekeningen, direct aangestuurd worden op basis van de 3D-engineeringinformatie, zodat enkelstuksproductie mogelijk wordt.
Fouten sterk reduceren
Met een dergelijke werkwijze zijn enorme besparingen mogelijk in sales-engineering, project-engineering, logistieke planning en werkvoorbereiding. Belangrijker nog: doordat informatie vooraf volledig gescreend en gevalideerd moet worden om een dergelijk systeem te kunnen laten draaien, worden omissies, fouten en interface-issues sterk gereduceerd of geheel vermeden. Hiermee zijn in het gehele proces en later ook in het veld grote besparingen te realiseren, met tevredener klanten als eindresultaat.
Uitdagingen bij de transformatie
De uitdagingen voor het management bij een dergelijke transformatie zijn groot:
- Er is veel commitment nodig van zowel management als aandeelhouders, omdat deze transformatie meerdere jaren kan duren en omvangrijke investeringen in IT- infrastructuur en productarchitectuur met zich meebrengt.
- De transformatie gaat gepaard met ingrijpend veranderingsmanagement in de uitvoerende organisatie: processen en afhankelijkheden moeten in kaart worden gebracht, de overdracht tussen afdelingen moet opnieuw worden gestructureerd en verantwoordelijkheden moeten strakker worden gedefinieerd.
- Doordat de basis van de transformatie gevormd wordt door een strak gedefinieerd primair proces, verandert ook het rollenspel in de organisatie. Verzuilde organisaties worden procesgeoriënteerde organisaties. Soms zijn daarvoor ook andere spelverdelers nodig.
Problemen zichtbaar maken
Het transformatieproces komt alleen op gang, als mensen een gemeenschappelijk beeld hebben van de problemen en de oplossingen. Dit is vaak moeilijk te realiseren, omdat iedereen vastzit in de eigen complexe werkelijkheid met een veelheid aan thema’s, werkwijzen die op het eigen verantwoordelijkheidsgebied zijn toegesneden en experts, die al improviserend de tekortkomingen van het systeem compenseren. Effectieve hulpmiddelen zijn: het zichtbaar maken van de problemen en het bouwen van kleinschalige demo’s die delen van de problemen kunnen oplossen, maar tegelijkertijd onderdeel van een groter procesontwerp vormen.
'Je gaat het pas horen als je het door hebt'
Het op deze manier ordenen van informatie lijkt op het gezamenlijk zoeken naar de melodie in een complex muziekstuk. Al past hier ook een knipoog naar de beroemde uitspraak over voetbal van Johan Cruijff: ‘Je gaat het pas horen als je het door hebt.’ De elegantie van het verbinden van de digitale wereld van online marketing en functionele klantspecificaties aan de ene kant met de concrete wereld van productie en werkvoorbereiding aan de andere kant, klinkt de kenners met een getraind gehoor echter als muziek in de oren.
Marktonderzoek tijdens de implementatie van de herinrichting van de primaire procesketen bij hightech system manufacturers liet zien dat er vrijwel geen bedrijf in deze sector in West-Europa te vinden is dat al op deze manier werkt. Er is dus nog een wereld te winnen. Net zoals er voor mij een nieuwe wereld is opengegaan bij het bespelen van mijn gitaar.
Gehanteerde begrippen
- Usecases: beschrijvingen van applicaties van wat je met een IT-systeem kunt doen
- Digital twins: een virtuele kopie van de werkelijkheid
- PLM: Product Lifecycle Management
- CPQ: Configure, Price, Quote: een softwaretool die salesmensen in de B2B-sector helpt om snel en accuraat offertes te doen
- AI: Artificial Intelligence