Groei- en transformatiemanagement
De ontwikkelingen in de externe omgeving van bedrijven volgen elkaar steeds sneller op. Dat vraagt om strategische flexibiliteit, adaptief vermogen en een scherp oog voor groeikansen (naast alertheid op de bedreigingen). Kortom: organisaties moeten proactief handelen in plaats van reactief. Veel bedrijven hebben echter moeite met het maken van de juiste keuzes en/of de vereiste draai, merken we in de praktijk. Opdrachtgevers worstelen vaak met de volgende situaties:
- We voelen ons als bedrijf overdonderd door disruptieve marktontwikkelingen, waarop we geen antwoord hebben. What to do? (Een interim directeur houdt het hoofd koel en brengt strategische opties en de gewijzigde concurrentieverhoudingen in kaart, als basis voor een nieuw businessmodel.)
- Ons bedrijf functioneert op zich prima, maar we zijn niet in staat om een groeispurt of sprong in onze ontwikkeling te maken. (Er is een externe mindset nodig: het toetsen van de bestaande strategie, organisatie, operatie, bedrijfscultuur en financiën aan een bestuurder van buiten het bedrijf, die ruime ervaring heeft opgedaan met strategische heroriëntaties en professionalisering. Hij of zij kan de obstakels voor groei wegnemen.)
- Veranderen doet zeer. (Er is iemand nodig die perspectief biedt en draagvlak creëert voor de benodigde transitie, maar de organisatie ook vlijmscherp houdt en het verandertraject strak aanstuurt. Bijvoorbeeld als antwoord op de fundamentele vraag: Is onze organisatie en bemensing nog wel fit for purpose?)
- We willen een acquisitie doen/we willen ons bedrijf verkopen: waar moeten we op letten? (Een ervaren interim directeur weet de weg in het M&A-landschap en beschikt over het juiste netwerk: zowel bij strategische (ver)kopende partijen als private-equity-investeerders. Daarmee weet hij of zij bij deals het beste resultaat eruit te slepen voor het bedrijf en de medewerkers, zowel in financiële als sociaal-maatschappelijke zin.)
Conflictmanagement
Soms komt de grootste bedreiging voor organisaties niet van buiten, maar van binnenuit: een ongezonde cultuur of openlijke conflicten in de top van het bedrijf. De energie is vooral intern gericht en wordt opgeslorpt door de complexe of zelfs verstoorde verhoudingen. Dat kan leiden tot extern balverlies en gemiste kansen voor de business. Vaak lopen de emoties hoog op en ontstaat er een patstelling, die de betrokken partijen niet meer zelf kunnen doorbreken. Conflicten zijn ook ‘meesters in vermommingen’: achter de oppervlakkige, soms zelfs triviale aanleiding, gaat de dieperliggende werkelijke oorzaak schuil. Opdrachtgevers komen vaak bij ons in de volgende situaties:
- Er is herrie in de tent. (Conflicten binnen directies/managementteams kunnen vaak opgelost worden door een neutrale buitenstaander met een frisse blik.)
- Het botert niet tussen het bestuur enerzijds en de familie(aandeelhouders) en/of de raad van commissarissen anderzijds. (Een interim directeur kan vanuit zijn of haar ervaring met conflictmanagement en stakeholdermanagement de onderlinge relaties helpen verbeteren en helpen bij het inrichten van een effectieve governancestructuur.)
- We hebben te veel politiek spel in ons bedrijf. We willen terug naar de basis: weer schouder aan schouder staan om het bedrijf verder uit te bouwen. Hoe krijgen we die beginmentaliteit weer terug? (Een interim directeur kan politiek gekleurde verhoudingen doorbreken met een cultuurverandering: het benoemen van een gemeenschappelijk purpose en kernwaarden, het stimuleren van de interne samenwerking met verbindend leiderschap en het transparant maken van overlegstructuren.)
Crisismanagement
Help, een crisis! Allerlei interne en externe redenen kunnen ervoor zorgen dat een bedrijf in de problemen komt. Er is geen sprake meer van een going concern, het bedrijf is alleen nog maar bezig met overleven. Paniek! Dat vraagt om ervaring in crisismanagement: het realiseren van snel herstel door een kordate aanpak en doortastend handelen, maar tegelijkertijd rust en vertrouwen uitstralen. Opdrachtgevers worden in de praktijk vaak geconfronteerd met de volgende crisissituaties:
- We zitten na succesvolle jaren ineens in een dip, dat zijn we niet gewend! Hoe managen we ons hier doorheen? (Voor interim directeuren zijn crises business as usual en is crisismanagement core competence: met een gerichte aanpak een in de kern gezond bedrijf weer snel op de rit krijgen.)
- De kosten MOETEN omlaag om ons hoofd boven water te houden, maar hoe doen we dat? De kaasschaaf helpt niet meer. Ingrijpen is nodig. (Een buitenstaander kan objectiever naar de bedrijfsvoering kijken en kan daardoor gemakkelijker in de kosten snijden.)
- We gaan bijna failliet! Voordat de bank ingrijpt willen we zelf een herstelplan maken. Maar hoe? (Een interim directeur zit ver genoeg af van de materie en is niet belast met het verleden: hij of zij kan de juiste keuzes maken.)
- De banken of curatoren eisen externe ondersteuning van de directie. Aan wie kunnen wij ons bedrijf in deze moeilijke omstandigheden toevertrouwen? (Een interim directeur stelt de continuïteit altijd voorop en zal alles uit de kast halen om het bedrijf weer een toekomst te geven en/of een doorstart te laten maken en werkgelegenheid te behouden. Hij of zij creëert ook vertrouwen bij bank of curator.)
Specifieke ervaring & overbruggingsmanagement
Ondernemingen kunnen ook simpelweg behoefte hebben aan ‘extra handjes’. Bedrijven ontwikkelen zich voortdurend en kunnen daarbij geconfronteerd worden met het ontbreken van specifieke ervaring en expertise of voldoende capaciteit. Het tijdelijk inhuren daarvan kan dan een oplossing zijn. Bij noodopvolging – door het plotseling wegvallen van mensen op topposities – zorgt overbruggingsmanagement voor continuïteit, waardoor in alle rust kan worden gezocht naar een nieuwe bezetting. Opdrachtgevers vragen ons vaak om ondersteuning in de volgende situaties:
- We hebben te weinig ‘klei aan de poten’. Oftewel: er is specifieke ervaring nodig: bijvoorbeeld op het gebied van leiderschap, transformatie of specifieke project-knowhow, die het bedrijf niet in huis heeft. (Met een interim directeur kan het bedrijf direct beschikken over de gewenste ervaring, deze kan ook helpen om de expertise intern te ontwikkelen.)
- Naast raad hebben we vooral behoefte aan veel daad: iemand die niet alleen adviseert, maar ook uitvoert wat er afgesproken is. Zelf hebben we daarvoor niet de capaciteit. (Naast strategisch advies kan een interim directeur ook de executie voor zijn of haar rekening nemen, gebruikmakend van uitgebreide operationele ervaring.)
- Onze ceo (of cfo, coo of cco) is plotseling weggevallen of (al dan niet gedwongen) opgestapt. We willen overbruggingstijd kopen en hebben met onmiddellijke ingang behoefte aan tijdelijke ondersteuning op het gebied van algemeen management of in de C-suite. (Een interim-cxo is direct beschikbaar en zorgt voor continuïteit in leiderschap en daarmee van de bedrijfsvoering. Dat creëert de rust voor een zorgvuldig opvolgingstraject.)
- We hebben als familiebedrijf nog niet of te laat nagedacht over troonopvolging. We willen overbruggingstijd kopen om samen met de betrokken stakeholders de juiste opvolger te selecteren. Ondertussen moet de leiding van het bedrijf in goede handen zijn en moet het bedrijf worden voorbereid op een soepele overdracht naar een volgende generatie of een externe ceo. (Zie punt 14, waarbij de interim directeur ook de relatie met de familie kan managen en het opvolgingsproces in goede banen kan helpen leiden.)
Momentum benutten
Herkent u zich in een (of meerdere) van deze 15 situaties? Of bevindt uw bedrijf zich misschien in een ándere situatie, die niet in bovenstaand rijtje voorkomt maar wel om een snelle oplossing vraagt? Het tijdig inroepen van de hulp van een bekwame en betrokken buitenstaander kan voorkomen dat het momentum verloren gaat om groeikansen te pakken en de organisatie klaar te stomen voor een succesvolle toekomst, conflicten op te lossen en de continuïteit van de onderneming en/of het leiderschap veilig te stellen.